SRBI, NAROD IZMEĐU ISTOKA I ZAPADA
Pre dve godine Novi Sad je poneo priznanje, odnosno titulu Evropske prestonice kulture za 2021. godinu. Na pomenuti način Novi Sad je postao prvi srpski grad koji je u istoriji i zvanično dobio jedno prestižno statusno obeležje „iz ruku“ evropske porodice naroda, tj. od strane Evropske unije. U sredstvima javnog informisanja za navedenu titulu kojom je Grad okićen, često čujemo opise sa terminima poput „laskava“ ili, kako rekosmo, „prestižna“. Tačno je da je ista i laskava i prestižna, ali možda bi njen adekvatniji deskriptivni termin bio „izazovna“, iz razloga što pomenuta titula, pre svega zahteva veliku odgovornost svih građana Novog Sada, a ponajviše njegovih društvenih elita, prema sveukupnom razvoju Grada, kao i u odnosu na svakodnevni život novosadskih stanovnika. Možemo da kažemo, čak i da je Novi Sad pre same države Srbije „primljen u Evropu“, ali odmah dolazimo u obavezu da postavimo pitanje da li su i Novi Sad i Srbija već odavno „u Evropi“ ili će tek sad u istu da „zakorače“. Pitanja se čine jednostavnim, ali zapravo su veoma kompleksna i odgovori na ista pružaju fundament platforme za razumevanje geostrateškog, geopolitičkog, političkog i kulturološkog položaja srpskog naroda u istoriji evropske civilizacije, ali i u današnjem Svetu. Pomenuto, centralno pitanje „da li je Srbija u Evropi ili nije?“ u političkom i kulturološko-duhovnom diskursu svodi se na polemičku sintagmu „Srbi, između Istoka i Zapada“!Ta dilema koja je uslovila vekovne polemike iz kojih su, opet rođeni različiti strahovi, lomovi, podele, pa i teško breme nestabilnosti političkog kontinua u determinisanju nacionalno-identitetskih interesa ili ciljeva srpskog naroda u prošlosti, prisutna je i danas i poput kakve nerešive antičke zagonetke čini da vaskoliki etnički kolektivitet ustukne svaki put kada se njegova svest susretne sa tim zastrašujućim pitanjem „Da li smo mi na Istoku ili na Zapadu?“.Pored osećaja jednostavnosti, na prvi pogled pitanje deluje i beslovesno, ukoliko isto posmatramo u kulturološko-duhovnim okvirima poimanja stvarnosti. Valjda je nesporno da srpski narod (ne računajući brojnu „prekookeansku dijasporu“ na američkom ili australijskom kontinentu) uglavnom živi na evropskom kopnu. Istovremeno, u demografsko-geografskom pogledu, Srbi su jedan od starih naroda Balkana, a u etničkom pogledu pripadamo grupi slovenskih, odnosno južnoslovenskih naroda. U etnološko-lingvističkom smislu srpski narod se nalazi u skupini indoevropskih naroda, a konfesionalno-kulturološki okviri determinacije naciona nam ukazuju na činjenicu da u savremenom dobu pomenuti etnos, uglavnom pripada hrišćansko-pravoslavnom i romejskom istorijskom nasleđu i kulturnom obrascu. Da li su sve nabrojane osnovne sociološke reference dovoljne da ukažu na fakticitet da su Srbi zaista stari evropski narod? U tom pitanju nauka je, dakle eksplicitna u svom potvrdnom odgovoru. Pa ipak, nedoumica opstaje. Hajde da razmotrimo zbog čega je to tako.
„Iz tog zajedništva ili kontakata stvoren je jedan prepoznatljiv balkanski model sveta, koji je, nažalost, pod uticajem političkih prilika u prethodna dva veka, a posebno u…“
O istorijskom kontinuu srpskog etniciteta govori i fakt da su Srbi, pored Hrvata jedinijužnoslovenski narod koji je na Balkanu zadržao svoje staroslovensko plemensko ime o čijoj etimologiji i genezi postoji dosta spornih ili hipotetičkih teorija. U srednjovekovnim romejskim rukopisima Srbi se pominju kao Σέρβιοι, Σέρβλοι, a u starim srpskim spisima kao srъbiъ, srъblъ. Oblik sъrbъ se dovodi u vezu sa ruskimterminom „paserb“ (posinak)ili u ukrajinskom jeziku prіserbіtі (pridružiti se, priključiti se), zatim sa staroindijskim sarbh „tući, seći, ubiti“, latinskim sero, „sastavljati“ i grčkim ειρω „nizati“, itd. Dakle, u samom nazivu naroda prepoznajemo jasan indoevropski koren i evropsko poreklo etniciteta. Srbi, kao slovenski narod, sačuvali su kroz svoj jezik, obrednu praksu, verovanja i folklor mnoge predstave o svetu iz stare postojbine. Širina tih predstava, njihova funkcija i značenje mogu se utvrđivati odgovarajućim poređenjima sa kulturnim nasleđem drugih slovenskih naroda. U isto vreme, Srbi su balkanski narod, koji vekovima živi zajedno ili u dodiru sa drugim balkanskim, neslovenskim narodima. Iz tog zajedništva ili kontakata stvoren je jedan prepoznatljiv balkanski model sveta, koji je, nažalost, pod uticajem političkih prilika u prethodna dva veka, a posebno u poslednjim decenijama i u skladu sa senzacionalistički instruisanim poslovnim politikama najuticajnijih svetskih medija, dobio čak i pežorativnu konotaciju u zapadnoevropskom i atlantsko-australijskom kulturološkom krugu zemalja i naroda. U srednjem veku, sa bogatim etnološkim praslovenskim nasleđem, srpski etnos se razvija u romejskom, od XI stoleća i Velike šizme, pretežno istočno-pravoslavnom kulturološkom obrascu. Poseban pečat karakteru pomenutog nasleđa ostavila je delatnost Svetog Save, preteče i zatočnika slobodarske vizije srpskog naciona, kako u političkom, tako i duhovnom kontekstu razvoja etničkog kolektiviteta. Međutim, srpske srednjovekovne države, njihove političke elite, dinastije i široki slojevi društva, već od ranog srednjeg veka razvijaju posebne interakcijske relacije sa zapadnohrišćanskim, rimsko-katoličkim političkim zajednicama i specifikumima tog kulturološko-duhovnog obrasca koje su iste baštinile, kako rekosmo, posebno od Velike šizme 1054. godine. Ne zaboravimo da je i prvi kralj iz najčuvenije i državotvorne srpske dinastije Nemanjića svoju kraljevsku krunu prvobitno dobio od rimskog pape Honorija III 1217. godine i da je istovremeno bio oženjen zapadnoevropskom, mletačkom plemkinjom Anom, ćerkom dužda Enrika Dandola. Nije samo Stefan Prvovenčani bio suprug zapadnih, katoličkih princeza i kraljica. Sve do Stefana Dečanskog, tj. do prve polovine XIV veka, srpski monarsi iz dinastije Nemanjić, gotovo neprekidno ženili su se sa pripadnicama zapadnoevropskih, rimokatoličkih dinastija ili velmoških porodica. U borbi za državnu samostalnost i u političkim pitanjima, Srbija se uglavnom oslanjala na zapadnoevropske sile ili susede, poput Ugarske ili latinskih država na Balkanu posle Četvrtog krstaškog rata 1204. godine, a na štetu državnih, političkih i posebno teritorijalnih interesa drevnog Romejskog carstva, pod čijim kulturološkim i duhovnim okvirima i sa njegovim nemerljivim istorijskim nasleđem je srpska država i nastala, pa i dalje se razvijala.
„Na primer, u političkom pogledu Srbija se često oslanjala na podršku Ugarske, Svete stolice, latinskih država na Balkanu, a istovremeno je prilježno branila pravoslavno-romejski karakter svoje državne samostalnosti…“
Na taj način nastalo je istorijsko stanje sa tendencijom daljeg povesnog razvitka u smislu postojanja srpskog etničkog kolektivita u okvirima hrišćansko-pravoslavnog konfesionalno-duhovnog i kulturološkog obrasca, naravno sa osobenostima sopstvene etnološke tradicije i državne i crkvene samostalnosti, sa jedne strane i snažnih privrednih, političkih, a putem njih i kulturnih veza Srbije i srpstva sa zapadnoevropskim državama i duhovno-kulturološkim nasleđem istih, sa druge strane. Sve do propasti srednjovekovne državnosti ova dva obrasca u razvoju srpskog etnosa, međusobno su se relativno harmonično dopunjavala. Na primer, u političkom pogledu Srbija se često oslanjala na podršku Ugarske, Svete stolice, latinskih država na Balkanu, a istovremeno je prilježno branila pravoslavno-romejski karakter svoje državne samostalnosti. U duhovnom pogledu, konkretno u umetnosti i kulturi, opet u pravoslavno-romejskom okružju i na datoj platformi, očuvano je istočno, helensko-romejsko nasleđe i obrazac, a istisu primetnii u arhitekturi, književnosti, muzici, freskoslikarstvu, itd. Međutim,u pomenutim okvirima profila srpskog etničkog kolektiviteta, nezaobilazan segment čini i baština zapadnoevropske rimsko-katoličke kulture i to u svim sferama duhovnosti koje smo nabrojali. Arhitektonski umetnički izraz Manastira Manasije, na primer, zadužbine despota Stefana Lazarevića ili Visokih Dečana, zadužbine Stefana Uroša III, po kojoj je vladar i dobio ime Dečanski, predstavljaju eklatantne primere renesanse i rane renesanse sa primesama romaničkih umetničkih stilova, koji su smerno ugrađeni u arhitektonsko-umetnička rešenja tzv. vizantijske i moravske graditeljske škole, izrazito pravoslavnog romejsko-srpskog kulturološkog obrasca. Sve su to uticaji zapadne kulture i duhovnosti, zbog čega je Sveti Savai izrekao čuvenu misao o „… Srbiji, koja je Istok Zapadu i Zapad Istoku…“. Da li je ova fundamentalna misao o dualitetu materijalne i duhovne kulture, kao i političkog profila Srbije i srpskog naroda u celini, prednost ili slabost istih, ostaje nam da zaključimo! Međutim, zaključak o evropskom karakteru srpskog duhovnog, kulturnog i političkog bića, makar u istorijskom razvoju, apsolutno je nesporan. Pred naletom Osmanlija uskoro je prekinut i državnopravni razvitak Srbije, a duhovno-kulturološki razvoj srpskog etnosa dospeo je u stanje permanentne stagnacije sve do XVIIII veka. U pomenutom stoleću dolazi do buđenja srpske nacionalne svesti, ponovo zasnovane na istorijskom, istočno-pravoslavnom, romejskom kulturnom nasleđu, ali u okvirima i pod uticajem modernih zapadno-prosvetiteljskih, baroknih, klasicističkih, a potom i romantičarskih tendencija u duhovnom, privrednom i političkom razvitku evropske civilizacije i to na prostorima koji su tada ulazili u sastav tuđinske Habzburške monarhije, odakle su delatnostima toržestvenika i uglednog serkla privredne i intelektualne elite srpstva, navedeni egzistencijalni obrasci prosto presađeni u modernu građansku i tek oslobođenu Srbiju XIX veka.
„Breme osmanske okupacije nad srpskim narodom i stoleća pritisaka mongolsko-tatarske osvajačke politike u Rusiji, privredni i politički potencijal ovih zemalja i naroda u znatnoj meri je doveo u stanje stagnacije i nazadovanja, dok su u isto vreme zapadnoevropska društva….“
Velike sile oduvek su imale važnu ulogu u razvoju malopre pomenutih duhovno-političkih segmenata srpskog etnosa. Sukob interesa zapadnih sila sa težnjama Istočnog vaseljenskog carstva, romejskog, prelamao se upravo na prostoru na kome je živeo i živi srpski narod. Taj sukob, nastao još u antičkom i pogotovo postantičkom periodu, kroz različite faze, trajao je sve do propasti Romejskog carstva, ali ne od strane rimokatoličkog Zapada (koji je svojim političkim akcijama makar doprineo tragičnom kraju Romeje), već pred naletom osvajačkog zamaha istočnjačkih osmanlijskih Turaka ili konkretno padom Carigrada, tog Drugog Rima 1453. godine. Nakon propasti pravoslavne Romeje, „plamen istočne, a vaseljenske duhovnosti i kulture“ preuzelo je veliko Rusko carstvo, čija se prestonica i danas gordo i zasluženo ponosi titulom Trećeg Rima. Taj primat i nasleđe, uslovno rečeno, istočnoevropskog, bliskoistočnog, balkanskog romejsko-pravoslavnog, a od pada Carigrada, zapravo ruskog uticaja na geopolitička i kulturološka kretanja u svetskim civilizacijama, oduvek je predstavljao kamen spoticanja u težnjama Zapada prema realizaciji sličnih geostrateških interesa. Nestankom Romeje i usponom Rusije, principijelni animozitet zapadne kulture i političke moćiprema „istočnim pravoslavnimduhovnimvrednostima“ i političkim aspiracijama, tokom narednih vekova samo je prolazio kroz različite oblike, ali u intenzitetu aktivnosti, retko je slabio. Breme osmanske okupacije nad srpskim narodom i stoleća pritisaka mongolsko-tatarske osvajačke politike u Rusiji, privredni i politički potencijal ovih zemalja i naroda u znatnoj meri je doveo u stanje stagnacije i nazadovanja, dok su u isto vreme zapadnoevropska društva, ekspanzijom u tehničko-tehnološkim inovacijama, industrijskim revolucijama i posebno geografskim otkrićima, kao i kolonizacijom najširih prostranstava nekoliko vanevropskih kontinenata, socijalno-ekonomski mozaik, političku i vojnu premoć svojih populacija i država, unapredili do neslućenih visina. Međutim, strah od Istoka i težnja da ovladaju prirodnim, privrednim i geostrateškim resursima koji su se od XV veka nalazili pod upravom Osmanlija, opredelili su zapadnoevropska društva da u borbi za tim vrednim plenom, u potpunosti potisnu i marginalizuju interese Rusije, a posebno pojedinačne interese, mahom pravoslavnih balkanskih naroda, osim kada bi isti bili kompatibilni sa privrednim, političkim i teritorijalnim aspiracijama zapadnih sila. Zapravo, u toj konstelaciji snaga balkanski narodi i njihovi interesi bili su uglavnom zloupotrebljavani. U borbi za preuzimanjem poseda onemoćalog i defanzivnog Osmanlijskog carstva u Jugoistočnoj Evropi, odnosno na Balkanu tokom XVIII i XIX vekai pozicioniranjapomenutogprostora u sferu teritorijalnih domena zapadnih sila,iste su se suočile sa svojevrsnim otporom pravoslavno-romejskog duhovnog i istorijskog nasleđa naroda koji je tu živeo hiljadama godina. U prvom redu, manifestacija tog otpora je možda bila najvidljivija u odbrani interesa srpskog nacionalnog rizorđementa, pomognutog od strane ruske imperijalne politike otelotvorene u njihovim težnjama prema izlasku države Romanovih na „topla mora“, tj. u basen Sredozemlja.
„Dakle, srpski nacionalni identitet izgrađen je na specfikumima sinkretizma različitih kulturnih nasleđa i, svakako u generičkom pogledu isti je imao trijalistički karakter…“
Iz pomenutog ugla potrebno je da posmatramo i veliku pomoć koju su ruski politički, intelektualni i akademski krugovi, kao i Ruska Pravoslavna Crkva pružali srpskom građanstvu u Habzburškoj monarhiji tokom XVIII veka. U datom periodu je pod uticajem sanktpeterburške, moskovske i kijevske inteligencije došlo do izrazitog upliva ruske kulture, nauke i književnosti u prosvetiteljskim krugovima srpske društvene elite u Austriji, a pomenute interaktivne veze u znatnoj meri su pomogle srpskom etnosu da očuva svoje pravoslavno-konfesionalne i istočno-romejske kulturološke osnove svog identiteta u jednoj izrazito prozelitski raspoloženoj katoličkoj monarhiji, kakva je bila habzburška imperija. Srpski nacionalni identitet upravo se i razvijao na osnovama sinkretizma istorijskih nasleđa romejsko-srpske i srpsko-slovenske, istočno-pravoslavne, ali u svim segmentima determinisanja – evropske civilizacije, zatim kulturološke prosvetiteljsko-romantičarske i političke građansko-revolucionarne baštine zapadnoevropskih društava i uticaja ruske duhovno-verske, političko-protekcione i književno-lingvističke misije na severnim i središnjim delovima Jugoistoka Evropa. Dakle, srpski nacionalni identitet izgrađen je na specfikumima sinkretizma različitih kulturnih nasleđa i, svakako u generičkom pogledu isti je imao trijalistički karakter. Srpski narod i Srbija od njene obnove 1804. godine, pa sve do stvaranja Jugoslavije na ruševinama Prvog svetskog rata, imali su gotovo nepodeljenu podršku Rusije u izgradnji njihove suverene i samostalne države i modernog građanskog ustrojstva društva u istoj. Bez obzira na zvanične politike pojedinih srpskih vlada, naročito pod poslednjim vladarima iz dinastije Obrenović i Srbija je negovala posebne, bliske i svestrane odnose sa Rusijom, čiji je uticaj na ondašnje, pre svih političke prilike u mladoj i maloj balkanskoj državi bio sveprisutan osim u jednom kratkom periodu posle Krimskog rata u drugoj polovini pretprošlog stoleća. Upravo tada, u zapadnoj publicističkoj, pa i politikantsko-naučnoj literaturi Srbima je i nadenut neformalni, neprimereni nadimak „mali Rusi“. Na politike zapadnih društava nije mnogo uticala činjenica da je Srbija svoju državu gradila po ugledu na evropske zemlje i građanska društva Zapada, a ne po ugledu na rusko. U zapadnim političkim vizurama, na Balkanu, dakle na teritorijalnoj sferi njihovih interesnih aspiracija, stvarana je jedna proruska regionalna sila, poput Pijemonta u Italiji, koja bi prema tim fobijama mogla, i koja je na kraju to, makar i privremeno i delimično uradila, potisnuti njihove geostrateške, privredne i druge interese u uređenju balkanskih zemalja, zarad stvaranja mape slobodnih i samosvojnih naroda jugoistočne Evrope, a evropskih nacionalnih država, koje bi, uzgred možda bile i u jednom bliskom, strateško-partnerskom odnosu sa Rusijom.
„Sa jedne strane, cilj tog pokrštavanja Romeje, upravo se i sastojao u nameri Zapada da se romejskom kulturološkom nasleđuoduzme „pravo na Evropu“, odnosno pravo na baštinu dostignuća rimskogrčke antičke civilizacije, kao i pravo na univerzalno Carstvo u Svetu…“
Težnja za potiskivanjem Rusije iz geostrateških kombinatorika u jugoistočnom delu Evrope, kao i namera za utemeljenjem jednog istorijskog opravdanja, doduše licemernog,za interese u odnosu na teritorijalne aspiracije zapadnih sila prema Balkanu, evropska katoličko-protestantska društva Austrije, Velike Britanije i Francuske posegnula su za prizemnim metodama svojevrsnog „specijalnog ili duhovno-propagandnog rata“ protiv pravoslavno-romejskog nasleđa Jugoistočne Evrope, ali i pravoslavlja u celini. Naime, elitni krugovi, posebno politički, zapadnih društava, pomenute činioce istorijske kulturološke baštine hrišćanske Evrope, jednostavno su oglasile za neevropske, pa i antihrišćanske. Otuda potiče krilatica da se Evropa na Istoku prostire samo do granica Rusije, a na Jugoistoku do rečnih basena Save i Dunava. U navedenim vizurama, jedino jeprostor Grčke predstavljao izvesni specifikum, jer su zapadna društva njenu kulturu i etnički kolektivitet, zbog titanskog antičkog nasleđa na razvoj velikog dela svetskih civilizacija, posebno od epohe humanizma i renesanse, ipak priznavali za deo fundamentalnog segmenta evropske baštine. Bez obzira na društveno-političke sisteme koji su na Balkanu ili u Rusiji vladali u proteklim vekovima, naročito posle kolapsa osmansko-mongolskih osvajačkih težnji, u kolektivnu svest najširih socijalnih slojeva zapadnih društava usađivano je mišljenje da ovi prostori i njihovi kulturološki obrasci imaju fundamentalno neprijateljski, „neevropski karakter“, a do pre koju deceniju i antihrišćanski. Nije slučajno i samo nasleđe velike romejske civilizacije i države koja je isto produkovala preko hiljadu godina, prosto preimenovano u vizantijsko, dok je samo Istočno Rimsko carstvo prozvano profanim i iskompromitovanim nazivom Vizantija. Sa jedne strane, cilj tog pokrštavanja Romeje, upravo se i sastojao u nameri Zapada da se romejskom kulturološkom nasleđuoduzme „pravo na Evropu“, odnosno pravo na baštinu dostignuća rimskogrčke antičke civilizacije, kao i pravo na univerzalno Carstvo u Svetu. Sva pomenuta prava, društva zapadnih kultura odlučila su da rezervišu i prigrabe za svoja istorijska, duhovna i materijalnanasleđa. Identična sudbina namenjena je svim naslednicima duhovno-pravoslavnog i romejsko-istorijskog kulturološkog nasleđa. Zloupotrebom preimućstva svojih naprednih vojnih i privrednih tehnologija i političke nadmoći, svim narodima Balkana, ali i Rusije, ostavljen je zastrašujući izbor: dobrovoljno, pokajničko odricanje od svog istorijskog identiteta i nasleđa ili nasilna izgradnja nove, globalističke svesti o zaostalosti i izlišnosti postojanja nacionalnih društava i suverenih država u Jugoistočnoj Evropi. Želja i istinska potreba balkanskih naroda, pa i srpskog, da svoje zemlje izgrade po uzoru na zapadnoevropske modele, ali da istovremeno, slično pomenutim matričnim društvima, u istim očuvaju sopstvene identitetske osnove egzistencije, onemogućena je jednom paradoksalnom i grotesknom formulom, prema kojoj pojedine države i narodi na Balkanu moraju prethodno da budu „pripremljeni“ kako bi potom usvojili principe i standarde života napredne i moderne svetske civilizacije. Uistinu, to zapravo znači da su ovdašnja društva u obavezi da iz svog identitetskog nasleđa isključe sve tragove romejsko-pravoslavnih i rusko-slovenskih kulturoloških, a pogotovo političkih uticaja (kod nekih naroda poput srpskog, pomenuta obaveza odricanja od identitetskog nasleđa odnosi se čak i na nacionalni jezik).
„U suzbijanju potencijalnih interesnih aspiracija Rusije na Balkanu, zapadnim političkim centrima moći nisu pretarano smetali ni monstruozni pogromi nad srpskim narodom, ovekovečenim u genocidu na području zloglasne Nezavisne Države Hrvatske sredinom XX veka, u toku Drugog svetskog rata, niti etnocid u Ratovima za jugoslovensko nasleđe na kraju prethodnog stoleća….“
Paradigma ovih tvrdnji nigde bolje nije uočljiva, nego u povesnici i sudbini jugoslovenske države i srpskog naroda u njoj. Zajednica južnoslovenskih naroda, država generisana iz segmenata različitih kulturnih nasleđa i Istoka i Zapada, u zapadnim političkim i kulturološkim krugovima tolerisana je samo u periodima kada je ista predstavljala odstupnu granicu zoni ruskih, kasnije sovjetskih političkih i geostrateških interesa.Na Jugoistoku Evrope,u geopolitičkom pogledu, Jugoslaviji je „dodeljena“ uloga nekadašnje Austrougarske. Ustvari, Jugoslavija je trebala da zamenitog „gorostasa“ velikog „sanitarnog srednjoevropskog i balkanskog kordona“naspram uticaja Rusije. Ustrojstvo, upravo takve Jugoslavije, priželjkivao je i Vinston Čerčil, koji je prilikom rada na njenoj obnovi posle 1945. godine sigurno na umu imao i reči izgovorene u njegovoj knjizi „Drugi svetski rat“ o karakteru Austrougarske, zemlje, koju je prema njemu „… sigurno trebalo izmisliti, da kojim slučajem nije postojala…“. U pomenutom kontekstu moramo posmatrati i jugoslovensku politiku u Pokretu nesvrstanih. Zapravo, politička sinkrecija kulturoloških nasleđa Istoka i Zapada otelotvorena u jugoslovenskoj državi bila je prihvatljiva samo u istorijskim epohama multipolarne ili bipolarne dominacije velikih sila u Svetu. Kada bi navedena konstelacija najdominantnijih država na planeti bila narušena ili nestajala, onda bi i potreba za takvom državom na Balkanu prestajala. U suzbijanju potencijalnih interesnih aspiracija Rusije na Balkanu, zapadnim političkim centrima moći nisu pretarano smetali ni monstruozni pogromi nad srpskim narodom, ovekovečenim u genocidu na području zloglasne Nezavisne Države Hrvatske sredinom XX veka, u toku Drugog svetskog rata, niti etnocid u Ratovima za jugoslovensko nasleđe na kraju prethodnog stoleća. U sličnim zločinačkim akcijama, ti zapadni centri političke moći ponekad su i aktivno učestvovali, dok bi češće preko istih prećutno prelazili. Eksponirajući pojedinačne interese političkih elita hrvatskog, bošnjačkog i albanskog naroda na Balkanu u opšte neokolonijalne aspiracije Zapada za potpunim marginalizovanjem ruskih nacionalnih i geostrateških težnji, tamošnje zapadne zajednice postavile su se u položaj „kvazičuvara“ navodno evropskih i svakako modernih shvatanja o prirodi i potrebama čoveka u savremenom društvu nove civilizacije, pa samim tim i u međusobno suprostavljenim politikamarazjedinjenih naciona na Jugoistoku Evrope. Kada je „ruska dominacija“ na Balkanu i u drugim delovima Evrope posustala, slomom bipolarnog političkog mozaika Sveta na kraju XX veka, odnosno na početku epohe „globalizma“, odmah su se „povampirile“ i stare aspiracije zapadnih sila u Jugoistočnoj Evropi, ali i u drugim delovima planete. U cilju sveobuhvatnije kontrole društava, jedna za drugom, razbijene su multinacionalne državne tvorevine, a balkanski narodi koji bi prihvatili pomenuti globalistički koncept sopstvenog opstanka, uvođeni su u red zapadnih partnerskih zemalja i nacija, sve dok su interesima istih i služili. Na taj način, Bugarska i Rumanijasu postale članice Evropske unije i pre Srbije i zemalja nastalih na ruševinama bivše Jugoslavije, pa i pre ispunjenja bilo kojih razumnih adaptivnih preduslova za članstvo u toj nadnacionalnoj evropskoj instituciji. Zluradim misliocima se čini da se jedini preduslov u navedenim političkim akcijama sastojao u geografskoj blizini koje te zemlje imaju u odnosu na međunarodne granice Ruske federacije. Dakle, i Rumunija i Bugarska, pa i Hrvatska pre Srbije su primljene u Evropu, iste su i pre Srbije postale Zapad. A Srbija? Gde se ona danas nalazi? Da li je Srbija i dalje „Istok Zapadu i Zapad Istoku“? Pre svih, odgovore na postavljena pitanja morali bi da pruže upravo Srbi i Srbija. Međutim, pomenuti odgovori zavise i od uslova koje obe strane Sveta pružaju u pogledu ostvarenja egzistencijalnih interesa srpskog etničkog kolektiviteta. Za sada, ti uslovi su u priličnoj meri nejasni!