Mate Boban je bio predsednik takozvane Hrvatske Republike Herceg-Bosne, paradržave bosansko-hercegovačkih Hrvata, koja je bila stvorena po nalogu Zagreba. Takođe je bio i vrhovni komandant Hrvatskog Vijeća Odbrane, koje je predstavljalo oružanu formaciju bosansko-hercegovačkih Hrvata u periodu od 1992. godine do 1995. godine. Uz veliku podršku vojske Republike Hrvatske, Hrvatsko Vijeće Odbrane smatralo se jednom od najbrojnijih i najefikasnijih hrvatskih vojnih formacija na prostoru bivše Jugoslavije.
Formiranje Hrvatske Republike Herceg-Bosne i Hrvatskog Vijeća Odbrane imalo je za cilj proterivanje, prvo Srba sa područja Bosne i Hercegovine, a kasnije i muslimana, kako bi se naposletku obnovila nekadašnja državna tvorevina Nezavisna Država Hrvatska. Nakon završetka rata, Mate Boban označen je od strane Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju u Hagu kao rukovodilac udruženog zločinačkog poduhvata na teritoriji Bosne i Hercegovine. Kao predsednik Hrvatske Republike Herceg-Bosne bio je upoznat sa svim detaljima ubistava, pljački, silovanja, rušenja pravoslavnih bogomolja, deportacije, etničkog čišćenja koje su vršili pripadnici Hrvatskog Vijeća Odbrane. Ovakva politička orijentacija ne čudi, s obzirom na to da je Mate Boban rođen u ustaškoj porodici u selu Sovići, na granici srpskih zemalja Hercegovine i Dalmacije. Zadojen nacionalnom mržnjom, prve šovinističke ispade imao je već početkom sedamdesetih godina, u vreme kada je u SR Hrvatskoj buknuo proustaški pokret MASPOK.
Mnogi Hrvati danas se slažu da je Herceg-Bosna bila, a i dalje jeste, štetna za Hrvatsku. Tokom rata, zbog nje su Hrvati zaratili sa muslimanima, i time pored Srba, stekli još jednog neprijatelja na teritoriji Bosne i Hercegovine. Danas, ekonomski nerazvijena, bez velikog uticaja na vođenje politike Federacije, Herceg-Bosna predstavlja veliki teret zvaničnoj politici Republike Hrvatske. Odvajanje Herceg-Bosne od Federacije i pripajanje ove teritorije Republici Hrvatskoj, značilo bi pripajanje Republike Srpske Republici Srbiji. Ovo je nešto što Zagreb ni po cenu svog naroda u Federaciji, iz strateških razloga, ne želi da dozvoli. Iz navedenog se da zaključiti, da je Herceg-Bosna, najveći rasadnik ustaša, danas potencijalno najbolji saveznik bosanskih Srba. Željko Komšić, član Predsedništva Bosne i Hercegovine iz redova hrvatskog naroda, tri puta je uspeo, sasvim zakonito, izigrati Dejtonski sporazum i iskoristiti svoje hrvatsko ime i prezime, kako bi pobedio kao Bosanac. Mate Boban isticao je da su Srbi, kao njihova hrišćanska braća, manja opasnost po hrvatski narod od Bošnjaka, odnosno muslimana. Kao predsednik Herceg-Bosne, maja 1992. godine, Boban potpisuje sporazum sa Radovanom Karadžićem u Gracu. U sporazumu se govori o prestanku sukoba hrvatskih i srpskih snaga na teritoriji Bosne i Hercegovine, te o njihovom teritorijalnom razgraničenju. Taj sporazum je izazvao dosta kontroverzi, ali na kraju se nije poštovao jer su sukobi između srpskih i hrvatskih snaga nedugo potom nastavljeni.
Političko i vojno delovanje Mate Bobana nikako ne može da se posmatra kao nezavisno od delovanja Zagreba. Često je išao u Zagreb na sastanke sa najvišim civilnim i vojnim predstavnicima Republike Hrvatske, kao što su: Franjo Tuđman, Gojko Šušak, Janko Bobetko i drugi. Tamo je dobijao direktive i uputstva, kao i finansijsku i logističku pomoć za ostvarivanje planova za etničko čišćenje Bosne i Hercegovine. Međutim, po završetku rata u Bosni i Hercegovini, Mate Boban je govorio da je izdan od strane Tuđmana i njegovih bliskih saradnika.
U vreme kada je Haški tribunal započeo sa podizanjem optužnica protiv paravojnih i političkih struktura bosansko-hercegovačkih Hrvata za zločine koji su počinjeni tokom 1992-1994. godine, Mate Boban umire u Mostaru 7. jula 1997. godine, te nikada nije odgovarao za svoja nedela pred sudom. Nakon više od dve decenije, Hrvati u Bosni i Hercegovini, bez obzira na presude iz Haga, u njemu i dalje vide idola. Štaviše, svake godine, 28. avgusta na godišnjicu osnivanja Hrvatske Republike Herceg-Bosne politički predstavnici bosansko-hercegovačkih Hrvata, zajedno sa predstavnicima Oružanih snaga Bosne i Hercegovine odlaze na njegov grob, gde se polažu venci i drže govori zahvalnosti. Ovo je još jedan primer jednostranog pogleda hrvatskog naroda na dešavanja iz devedesetih godina prošlog veka, što je danas enorman teret na odnose Republike Srbije i Republike Hrvatske.