UHNAGIN HURELSUH

POLITIČKI PORTRET PREMIJERA MONGOLIJE

Uhnagin Hurelsuh (mongolski: Uhnaagiйn Hүrэlsүh) je ugledni političar iz Mongolije i aktuelni predsednik vlade, odnosno premijer pomenute države, koji je na navedeni položaj izabran u oktobru 2017. godine. U svojoj političkoj i državničkoj karijeri, Hurelsuh je do sada tri puta obavljao dužnost poslanika u Velikom državnom kuralu, odnosno u nacionalnom parlamentu Mongolije i to u jednakom broju izbornih ciklusa za navedeno narodno predstavništvo, 2000, 2004. i 2012. godine. Takođe, Uhnagin Hurelsuh stekao je veliko profesionalno iskustvo u obavljanju dužnosti u organima izvršne vlasti Mongolije, kao i u „državnoj upravi“.

U periodu između 2004. godine i 2006. godine bio je ministar u Vladi Mongolije zadužen za vanredne situacije, dok je u naredne dve godine obavljao dužnost ministra za inspekcijske poslove. Dužnost zamenika premijera Mongolije obavljao je u periodu od 2014. godine do 2015. godine, kao i u naredne dve godine (2016-2017). Istovremeno, profesionalne uspehe Hurelsuha u sferi „državničkih odgovornosti“ i poslova u „parlamentarnom životu“ Mongolije, uslovili su predani rad i aktivnosti u dnevnopolitičkom životu ove države, odnosno u delatnostima i angažmanima aktuelnog mongolskog premijera u Mongolskoj narodnoj partiji, gde je od 2008. godine do 2012. godine obavljao dužnost generalnog sekretara stranke, a od 21. novembra 2017. godine nalazi se na položaju predsednika, tj. lidera pomenute političke organizacije.

Biografija i obrazovanje Uhnagina Hurelsuha

 

Budući mongolski premijer rođen je u Ulanbatoru, glavnom gradu navedene države, 14. juna 1968. godine. Hurelsuh je pohađao i uspešno okončao obrazovanje u okviru srednjoškolske ustanove „Broj 2“ u Ulanbatoru. Upisao se na studije u okviru Univerziteta odbrane Mongolije 1989. godine, gde je za glavni studijski predmet izabrao „politikološke nauke“, na kojima je uspešno i diplomirao. Nakon navedenog programa, studijsko obrazovanje nastavio je u okviru Instituta za državnu administraciju, gde je diplomirao na predmetu „javna administracija“. Postdiplomske studije nastavio je u okviru Nacionalnog univerziteta Mongolije 1994. godine, gde je u nastavno-programskim oblastima „pravnih nauka i upravljačkih veština“ sa najvišim ocenama i zapaženim uspehom diplomirao 2000. godine. U datom periodu, stupio je u brak sa svojom sadašnjom suprugom Bolorceceg. U braku su rođene dve ćerke.

 

Početak političke karijere budućeg premijera Mongolije

Početak profesionalne karijere političara, Hurelsuh je ostvario u statusu administrativnog službenika u okvirima organizacione strukture Centralnog komiteta Mongolske narodne revolucionarne partije 1991. godine, odnosno u prvim mesecima nakon velikih demokratskih promena u ovoj državi posle čuvene „treće“ Mongolske revolucije iz 1990. godine. Upravo, u opisanom socijalnom i istorijskom „ambijentu“, formiran je politički „identitet“ i „profil“ Uhnagina Hurelsuha.
U vreme samog početka tih demokratskih reformi, Hurelsuh je obavljao dužnost zamenika političkog komesara u 152. diviziji Mongolske narodne armije i to u okviru svojih građanskih i partijskih obaveza kompletiranja regrutne vojne obuke u okvirima oružanih snaga njegove otadžbine. Međutim, bio je prvi vojni oficir koji je svojevoljno odstupio od pomenutih dužnosti, kako bi očuvao sopstveni politički položaj u MNRP, kada je nova mongolska državna administracija usvojila odluku od odvajanju vojnih od civilnih dužnosti u okviru organizacije vlasti u Mongoliji, gde je bila predviđena zabrana za „rukovodilački kadar“ u vladajućoj partiji da, istovremeno obavlja i različite dužnosti u okviru državnih organa, posebno onih vojnog karaktera.
Nakon prestanka višedecenijske vladavine autoritativnog prosovjetski opredeljenog komunističkog vođe Jumdžagina Cedenbala, koja je nastupila sa njegovom smenom sa položaja generalnog sekretara MNRP i predsednika Mongolske Narodne Republike 1984. godine, vlast je „dospela u ruke“ Jambina Batmunaha, u tom periodu, „proliberalnog“ državnika, koji je inicirao značajne privredno-ekonomske i socijalno-političke reforme u mongolskom društvu. Međutim, reforme pokrenute od strane komunističkih nacionalnih elita, slično percepciji i uspešnosti „Perestrojke“ i „Glasnosti“ u Savezu Sovjetskih Socijalističkih Republika, nisu naišle na široku podršku svih socijalnih slojeva u Mongoliji, što je posebno bilo izraženo u stavovima omladine. Pomenuta politička situacija u zemlji izazvala je navedenu Revoluciju, koja je za rezulatat imala organizovanje prvih demokratskih, slobodnih i višestranačkih izbora u zemlji, održanih 29. jula 1990. godine.
Bez obzira na činjenicu da je u skladu sa izbornim zakonom MNRP odnela ubedljivu pobedu, kada je osvojila 357 poslaničkih mesta od mogućih 430 mandata u Velikom državnom huralu, odnosno parlamentu, uz velike socijalne i političke potrese, do početka novog milenijuma mongolsko društvo i nacija doživeli su korenite transformacije njihovog socijalno-političkog sistema i strukture. Uostalom, pomenute promene potvrđene su i izmenom zvaničnog naziva države, koja je od 1924. godine nosila ime Narodne Republike Mongolije, da bi 1992. godine preimenovana u Republiku Mongoliju, sa polupredsedničkim, demokratskim i političko-pluralističkim sistemom u organizaciji vlasti.

Profesionalna politička karijera

 

Između 1994. godine i 1996. godine, Hurelsuh je bio angažovan na mestu političkog savetnika Sekretarijata jedne omladinske frakcije vladajuće Mongolske narodne revolucionarne partije u državnom parlamentu. U datom periodu, a posebno u potonjim godinama bio je inicijator i jedan od glavnih protagonista u turbulentnim procesima privredno-ekonomskih reformi sprovedenih na fundamentima transformacije političkog sistema iz tipično „prosovjetskog“ obrasca u organizaciji vlasti do modela državnog uređenja koji je u najvećoj meri ustrojen prema normama strukture društava i država tzv. „zapadnih demokratija“. U pomenutom intervalu snažno je zastupao političke stavove koji su se odnosili na odlučne procese u kontekstu „otvaranja“ mongolskog društva, posebno u domenu ekonomije, gde je branio stanovišta o potrebi dosledne primene principa „tržišne privrede“.

Nakon okončanja njegovog poslaničkog mandata 1996. godine, formirao je Mongolsku demokratsku socijalističku omladinsku federaciju u okviru MNRP, gde je u periodu od 1997. do 1999. godine, kao i od 2000. do 2005. godine obavljao dužnost predsednika pomente organizacije. U prvim godinama novog milenijuma, navedena partijska omladinska organizacija pristupila je Federaciji levice, odnosno asocijaciji socijaldemokratski opredeljenih političkih stranaka i udruženja građana. Upečatljiv uspon Hurelsuhove političke karijere ostvaren je posle 2000. godine, odnosno od trenutka kada je izabran u Glavni odbor MNRP, tj. u upravno telo pomenute partije, koje je, zapravo imalo sve rukovodeće nadležnosti u delokrugu svog rada. Uhnagin Hurelsuh izabran je za generalnog sekretara mongolske narodne revolucionarne partije 2008. godine.

U pomenutim godinama, Hurelsuh održava veoma bliske i sadržajne relacije sa predsednikom vladajuće stranke Suhbatarinom Batboldom, inače tadašnjim mongolskim premijerom (2009-2012). Upravo u saradnji sa predsednikom Vlade i drugim istomišljenicima u „rukovodećim“ strukturama vladajuće stranke, Hurelsuh je uspeo da obnovi prvobitno ime partije. Naime, pod uticajem Kominterne, Mongolska narodna partija, osnovana 1920. godine, promenila je svoje ime u Mongolska narodna revolucionarna partija, kako bi se na pomenuti način demonstrirala solidarnost sa boljševičkim revolucionarnim pokretom u Sovjetskoj Rusiji i drugim delovima sveta. „Povratkom“ starog imena stranke, Hurelsuh je nedvosmisleno iskazao nameru da postojeće, demokratske reforme mongolskog društva verifikuju i jasnom izmenama u politici vladajuće partije.

Premijer Mongolije

Do 2012. godine Mongolija je imala najveći ekonomski rast na svetu i to od 17 procenata. Međutim, strmoglavi pad vrednosti rudarskog sektora na globalnoj „sceni“ povukao je i tu zemlju u ponor. Kineski premijer obećao je da će Mongoliji oprostiti dug od 18 milijardi dolara. Sa titulom najproduktivnije ekonomije na svetu, Mongolija je je bila primer drugim zemljama u razvoju. Njen rast zavisio je od izvoza u susednu Kinu. Kada je rast, tada druge svetske ekonomske sile bio usporen, cene sirovina su se strmoglavile, povukavši za sobom i Mongoliju. Čak 80 posto mongolskog izvoza čine sirovine poput bakra, uglja i zlata. Kako bi preživela, mongolska vlada bila je primorana da pozajmi milijarde dolara putem aranžmana sa Međunarodnim monetarnim fondom, tako da je dug ove zemlje porastao na 80 posto bruto domaćeg proizvoda. Pomenuta, nezavidna privredna i ekonomska situacija u Mongoliji, dovela je do pobede dotadašnje opozicione Demokratske partije na izborima.

Nakon snažnih protesta nezadovoljnih građana i nemira na ulicama Ulanbatora i drugih mongolskih gradova, raspisani su novi izbori 2016. godine, posle kojih je Mongolska narodna partija ponovo osvojila potrebnu parlamentarnu većinu (65 od mogućih 75 mandata u parlamentu). Mađutim, parlament Mongolije glasao je 7. septembra 2017. godine za smenu premijera i vlade te zemlje zbog navodne nesposobnosti i korupcije povezane sa sklapanjem ugovora između vlade i kompanija koje se dovode u vezu sa nelegalnim delatnostima tri ministra.

Deo poslanika vladajuće Mongolske narodne partije (MPP) pridružio se opozicionim poslanicima i izglasao zahtev da premijer Žargaltulgin Erdenebat i članovi njegove Vlade podnesu ostavke zbog sklapanja „sumnjivih“ ugovora vrednih 328 miliona dolara. Opoziciona Mongolska demokratska partija i nezavisni poslanici imaju ukupno 11 mandata u mongolskom parlamentu. Kao što smo naveli u ranijem izlaganju, Hurelsuh je do 2017. godine obavljao dužnosti u mnogim važnim organima državne uprave i organizacije vlasti u Mongoliji, da bi u oktobru 2017. godine bio izabran na položaj predsednika Vlade ove države.

 

 

Autor analize : msr Ognjen Karanović, istoričar